انگبین و خواص آن چیست؟

در دل کوهستان‌های ایران، شهدی لطیف، شیرین و شفابخش پنهان شده که از گذشته‌های دور مورد توجه طبیعت‌دوستان، حکیمان طب سنتی و صنعتگران خوراکی‌های اصیل ایرانی بوده است: انگبین. این ماده‌ی شگفت‌انگیز که در تهیه گزهای سنتی نیز نقش کلیدی دارد، نه‌تنها طعمی خاص و بی‌نظیر دارد، بلکه خواص دارویی و تغذیه‌ای فراوانی در دل خود نهفته است.

---

---

در این مقاله به‌طور جامع بررسی می‌کنیم که انگبین چیست، چه انواعی دارد، چه خواصی برای بدن دارد، و چگونه از آن در خوراکی‌ها و درمان‌های طبیعی استفاده می‌شود.

«انگبین» واژه‌ای فارسی است که در معنای لغوی آن به «شهد شیرین» یا «عسل گیاهی» اشاره دارد. این ماده‌ی شیرین، معمولاً از ترشحات گیاهان خاص یا فعالیت حشرات روی گیاهان خاص به دست می‌آید و حالتی شبیه به شهد، شیره یا مایع غلیظ شیرین دارد. برخلاف عسل که از فعالیت زنبورعسل به دست می‌آید، انگبین‌ها عمدتاً منشأ گیاهی دارند یا ترکیبی از تعامل گیاه و حشرات خاص هستند.

ایران با داشتن اقلیم کوهستانی و تنوع گیاهی بالا، زیستگاه انواع مختلفی از انگبین‌هاست. در ادامه برخی از معروف‌ترین انگبین‌ها را معرفی می‌کنیم:

1. گزانگبین

مهم‌ترین نوع انگبین که در تهیه گز استفاده می‌شود. این شهد از نوعی گیاه به نام «گز» یا «گون» به دست می‌آید. در واقع، حشره‌ای خاص روی این گیاه فعالیت کرده و ماده‌ای سفید و شیرین روی ساقه گیاه باقی می‌گذارد که همان گزانگبین است. از گزانگبین برای تولید گزهای سنتی با کیفیت بالا استفاده می‌شود.

2. ترنجبین

ترنجبین شیره‌ای شیرین است که روی گیاه خارشتر ایجاد می‌شود. این ماده توسط حشرات کوچکی ترشح می‌شود و به‌صورت شبنم روی گیاه دیده می‌شود. ترنجبین طبع معتدل دارد و در درمان یبوست و تب کودکان بسیار کاربرد دارد.

3. شیرخشت

شیره‌ای که روی گیاه «بید» و برخی درختان دیگر تولید می‌شود. شیرخشت دارای خاصیت مسهل، خنک‌کننده و ملین است و در طب سنتی برای پاکسازی بدن بسیار استفاده می‌شود.

4. بید انگبین

نوعی انگبین که از شیره‌ درخت بید به دست می‌آید. در داروسازی سنتی برای رفع صفرا و مشکلات گوارشی استفاده می‌شود.

انگبین‌ها در طب سنتی ایران جایگاه ویژه‌ای دارند و هرکدام از انواع آن خواص خاصی دارند. در ادامه به مهم‌ترین فواید انگبین به‌صورت عمومی اشاره می‌کنیم:

1. ملین طبیعی و رفع یبوست

بسیاری از انواع انگبین‌ها مانند ترنجبین و شیرخشت خاصیت ملین دارند. به‌ویژه برای نوزادان و کودکان که داروهای شیمیایی ممکن است خطرناک باشد، استفاده از انگبین در دوز مناسب یک درمان خانگی رایج و مؤثر است.

2. تقویت سیستم ایمنی

ترکیبات موجود در انگبین‌ها (به‌ویژه گزانگبین) دارای آنتی‌اکسیدان و مواد ضدالتهابی هستند که می‌توانند در تقویت سیستم ایمنی بدن نقش داشته باشند، خصوصاً در فصل‌های سرد سال یا دوران نقاهت بیماری‌ها.

3. افزایش انرژی و رفع خستگی

به دلیل داشتن قندهای طبیعی، انگبین منبع خوبی از انرژی سالم است. مصرف آن به‌صورت خالص یا در ترکیب با مواد دیگر (مثل شیر یا نان) می‌تواند برای ورزشکاران، کودکان در حال رشد و سالمندان مفید باشد.

4. آرام‌بخش و تقویت‌کننده اعصاب

در منابع طب سنتی، انگبین برای آرام‌کردن اعصاب، رفع بی‌خوابی و کاهش اضطراب تجویز شده است. ترکیب آن با گیاهانی مثل بادرنجبویه، سنبل‌الطیب یا گلاب اثر آرام‌بخشی بیشتری دارد.

5. مناسب برای بیماران دیابتی (در مقادیر کم و کنترل‌شده)

برخی انگبین‌ها دارای شاخص گلیسمی پایین‌تری نسبت به قندهای صنعتی هستند و می‌توانند (با مشورت پزشک) جایگزین قند در برخی رژیم‌های خاص شوند.

انگبین تنها محدود به مصرف دارویی نیست، بلکه در تولید انواع خوراکی‌ها نیز به‌کار می‌رود. معروف‌ترین کاربرد آن در تولید گز سنتی ایرانی است. گزهایی که با استفاده از انگبین طبیعی تولید می‌شوند، عطر، طعم و لطافت خاصی دارند.

برندهایی که بر حفظ اصالت در تولید گز تمرکز دارند، معمولاً از انگبین گون استفاده می‌کنند. این نوع گزها نه‌تنها سالم‌تر هستند بلکه طعمی دلنشین و ماندگار در دهان ایجاد می‌کنند. برای مثال، برخی برندهای پیشرو در صنعت گز ایران با رویکرد «تلفیق سنت و نوآوری» اقدام به تولید گزهایی کرده‌اند که هم از انگبین طبیعی بهره می‌برند و هم استانداردهای بهداشتی و بسته‌بندی مدرن را رعایت می‌کنند، به‌طوری که مناسب صادرات به کشورهای اروپایی و خاورمیانه نیز هستند.

بسیاری از افراد ممکن است انگبین را با عسل اشتباه بگیرند. در حالی که:

انگبین‌ها اغلب به‌صورت طبیعی در مناطق کوهستانی و کویری ایران جمع‌آوری می‌شوند. مهم است که هنگام خرید به موارد زیر توجه شود:

• تهیه از فروشگاه معتبر یا عطاری با مجوز رسمی

• عدم افزودن شکر یا گلوکز صنعتی

• بسته‌بندی بهداشتی

• نگهداری در جای خشک، خنک و دور از نور مستقیم

اگر از انگبین در ترکیب شیرینی‌ها یا نوشیدنی‌های گرم استفاده می‌کنید، بهتر است آن را در دمای ولرم ترکیب کنید تا خواص آن حفظ شود.

امروزه با افزایش توجه به سلامت، طبیعت‌گرایی و کیفیت مواد اولیه، محصولات سنتی که از انگبین طبیعی بهره می‌برند، دوباره محبوب شده‌اند. برخی برندهای ایرانی مانند گز عسلگ با بهره‌گیری از همین رویکرد، توانسته‌اند شیرینی‌هایی تولید کنند که هم اصالت طعم سنتی را حفظ کرده‌اند و هم با بسته‌بندی‌ و استانداردهای روز دنیا هماهنگ‌اند؛ به‌ویژه در صنعت گز، که انگبین نقش قلب تپنده‌ی طعم آن را بازی می‌کند.

جهت سفارش گز انگبینی اصل از گز عسلک به آدرس خانه اصفهان ، خیابان گلخانه روبری بانک مسکن ، گز عسلک مراجعه کرده و یا به صورت غیر حظوری با شماره 34418258-031 تماس حاصل نمایید.