خواص نبات اصفهان

نبات یکی از قدیمی‌ترین شیرینی‌های طبیعی در فرهنگ ایرانی است؛ محصولی که به ظاهر فقط یک شیرین‌کننده سنتی به حساب می‌آید، اما در واقع گنجینه‌ای از خواص درمانی، کاربردهای خوراکی و حتی فرهنگی در خود دارد.

وقتی صحبت از نبات می‌شود، اغلب ذهن به سمت چای شیرین‌شده با یک شاخه نبات می‌رود، اما پشت این کریستال‌های طلایی، تاریخی طولانی و دنیایی از فایده پنهان شده است.

اصفهان به‌عنوان یکی از مراکز مهم تولید نبات در ایران، نبات‌هایی خوش‌رنگ، باکیفیت و معطر عرضه می‌کند که نه‌تنها برای مصرف روزانه، بلکه به‌عنوان سوغاتی نیز بسیار محبوب‌اند. اما آیا می‌دانید چرا نبات اصفهانی این‌قدر معروف است؟ و اصلاً چرا مردم از گذشته تا امروز به این شیرینی وفادار مانده‌اند؟

 

نبات حاصل تبلور قند در محیطی گرم و پایدار است. تهیه آن معمولاً با جوشاندن آب و شکر آغاز می‌شود

. این ترکیب به دمای معینی رسیده و سپس به آرامی سرد می‌شود تا کریستال‌های بزرگ شکر شکل بگیرند. اگر در این مرحله نخ، چوب یا خلال در ظرف قرار داده شود، بلورهای شکر به آن می‌چسبند و در نهایت به شکل شاخه‌ای یا چوبی درمی‌آیند.

در اصفهان، برخی تولیدکنندگان نبات، از زعفران اصل، گلاب، هل یا دارچین هم در فرایند تولید استفاده می‌کنند که علاوه بر زیبایی، خاصیت دارویی نبات را افزایش می‌دهد. همین ترکیبات طبیعی و مهارت در تولید است که نبات اصفهانی را متمایز می‌کند.

 

نبات، به‌خصوص اگر با ادویه‌های گرم ترکیب شود، نقشی فراتر از یک شیرین‌کننده دارد. از نگاه طب سنتی، نبات طبعی گرم و خشک دارد. این ویژگی، آن را برای افراد با طبع سرد یا کسانی که دچار نفخ، دل‌درد یا سوءهاضمه هستند، به گزینه‌ای عالی تبدیل کرده است.

در ادامه به چند خاصیت مهم نبات اشاره می‌کنیم:

نبات در ترکیب با چای یا دمنوش، می‌تواند دردهای گوارشی، به‌ویژه نفخ یا سردی معده را کاهش دهد. مصرف آن بعد از وعده‌های غذایی سنگین هم به هضم کمک می‌کند.

از آنجا که نبات منبعی از گلوکز خالص است، به‌سرعت جذب بدن می‌شود و برای رفع خستگی یا بی‌حالی گزینه مناسبی است. به همین دلیل در بسیاری از مراسم عزاداری یا نذری‌ها، نبات کنار چای دیده می‌شود.

نبات زعفرانی یا نبات هل‌دار در ترکیب با چای گرم، راهی ساده برای کاهش التهاب گلو و رفع سرفه است. این ترکیب سنتی، از دیرباز در خانه‌های ایرانی رایج بوده و هنوز هم کاربرد دارد.

زنان در بسیاری از مناطق ایران، از جمله اصفهان، از ترکیب چای با نبات زعفرانی برای کاهش دردهای دوران قاعدگی استفاده می‌کنند. خاصیت گرم‌کنندگی و آرام‌بخشی این ترکیب نقش مهمی در این زمینه دارد.

 

نبات در بسیاری از شهرهای ایران تولید می‌شود، اما آنچه نبات اصفهان را متمایز می‌کند، کیفیت بالای شکر استفاده‌شده، طعم‌دهنده‌های طبیعی، مهارت استادکاران و تجربه چند نسل در تولید آن است.

حتی نحوه بستن بلورهای نبات، ظرافت شاخه‌ها، و میزان شفافیت آن، همگی جزو عواملی هستند که باعث برتری نبات اصفهانی در بازار می‌شود.

انواع نبات اصفهانی عبارت‌اند از:

نبات شاخه‌ای ساده

نبات چوبی زعفرانی

نبات پودر شده

نبات مغزدار یا طعم‌دار با هل، دارچین یا گل محمدی

 

نبات فقط یک شیرینی نیست، بلکه عضوی از خاطرات جمعی ایرانیان است. در مهمانی‌ها، چای همیشه با نبات سرو می‌شود.

در خانه مادربزرگ‌ها، یک ظرف نبات همیشه کنار سماور وجود دارد. در سفره نذری، سفره عقد، و حتی داخل کیف مادرها برای لحظه‌های بی‌حالی، نبات همیشه حضور دارد.

نبات برای ایرانی‌ها نوعی احساس اطمینان و دلگرمی است. شاید به همین دلیل است که باوجود ورود شیرین‌کننده‌های جدید، هنوز نبات محبوب و پرکاربرد باقی مانده است.

 

نبات، به‌ویژه اگر به‌روش سنتی و با مواد طبیعی تهیه شود، می‌تواند هم‌زمان شیرین، مفید و خاطره‌انگیز باشد. اگر به‌دنبال طعمی اصیل و محصولی سالم هستید، امتحان کردن نبات اصفهان خالی از لطف نیست.

برای تهیه انواع نبات سنتی و طعم‌دار، می‌توانید به گز عسلک در خانه اصفهان (خیابان گلخانه، روبه‌روی بانک مسکن) سر بزنید یا از طریق فروشگاه اینترنتی و شماره ۰۳۱۳۴۴۱۸۲۵۸ با آن‌ها در تماس باشید.